بررسی اثر صفات مرفولوژی بذر و مبدأهای ارتفاعی مختلف بذر بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.) بر سبز شدن و رویش نهال‌های یک‌ساله

به‌منظور بررسی میزان تأثیر صفات مورفولوژی و مبدأ بذر بلوط ایرانی بر صفات رویشی نهال‌های به‌دست آمده، بذور سه ناحیه ارتفاعی پایین‌بند، میان‌بند و بالابند (1300، 1700 و 2000 متر از سطح دریا) جنگل نورآباد استان لرستان جمع‌آوری شده و پس از اندازه‌گیری صفات مورفولوژیک بذر هر درخت مادری از جمله طول، پهنا، حجم، وزن و تعداد بذر در کیلوگرم در زمین زراعی دانشگاه یاسوج کاشته شدند. سپس درصد سبز شدن، صفات رویشی مانند ارتفاع، قطر یقه، تعداد برگ، حجم و درصد زنده‌مانی نهال‌ها اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که به‌جز طول بذر، دیگر صفات مورفولوژیک بذر سه مبدأ ارتفاعی با هم تفاوت معنی‌دار داشتند. هر چند که در میزان سبز شدن مبدأهای مختلف تفاوتی مشاهده نشد، اما نهال‌های به‌دست آمده از مبداء ارتفاعی پایین و بالا به‌ترتیب به‌طور معنی‌داری بالاترین و کم‌ترین مقادیر شاخص بنیه گیاهچه، پارامترهای رویشی و نسبت تعداد برگ سبز به کل نشان دادند. از نظر زنده‌مانی نیز نهال‌های با مبدأ ارتفاعی پایین و میانی به‌ترتیب از بالاترین و کم‌ترین مقدار برخوردار بودند. نتایج همبستگی نیز نشان داد که رابطه مثبت معنی‌داری بین صفات مورفولوژیک بذر با درصد سبز شدن و پارامترهای رویشی نهال‌ها وجود دارد اما با زنده‌مانی رابطه معنی‌داری نداشتند. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از بذور درشت‌تر و سنگین‌تر به‌دست آمده از مبدأ ارتفاعی پایین می‌تواند موفقیت بالاتری در جنگل‌کاری‌های یاسوج در سال اول رویش داشته باشد.